Abdillahi Deria
Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .
| Sultan Abdillahi Deria | |
| Utawala | 1939 - 1967 |
|---|---|
| Mtangulizi | Deria Hassan |
| Mrithi | Rashid Abdillahi |
| Dini | Uislamu wa Sunni |
Sultan Abdillahi Deria (kwa Kisomali: Cabdillaahi Diiriye, kwa Kiarabu: عبدالله بن ديريه) alikuwa Sultani wa tano wa nasaba ya Isaaq na mtu mashuhuri wa Somalia aliyepinga ukoloni.[1]
Wasifu[hariri | hariri chanzo]
Abdillahi alikuwa mtoto wa Sultan Deria Hassan ambaye alifanikiwa. Mwanachama wa kitengo cha Eidagale cha kitongoji cha Garhajis, utawala wake ulihusu miaka ya baadaye ya Somaliland ya Uingereza na ya Jamhuri ya Somali iliyofuata.
Jumuiya ya Kitaifa Somalia[hariri | hariri chanzo]
Sultan Abdillahi alikuwa mkali wa kupinga mkoloni na alikuwa mwanachama mashuhuri wa jumiya ya Kitaifa ya Somalia katika chama tawala cha ulinzi. Alihimiza moja kwa moja na maombi ya jamii za wenyeji wa Somaliland wa Uingereza kuwasilisha kwa mamlaka. Hivi karibuni angekuwa Katibu Mkuu wa chama na moja ya majukumu yake muhimu ilikuwa kutatua mzozo wa Haud.[2]
Ujumbe wa Haud[hariri | hariri chanzo]
Kujibu kukomeshwa kwa Hifadhi ya Haud na maeneo ya Ogaden kwenda Ethiopia mnamo mwaka 1948, Abdillahi aliongoza ujumbe wa wanasiasa na Sultani kwenda Uingereza ili kuomba na kushinikiza serikali iwarudishe.[3]
Katika Sera za Kifalme na Utaifa katika Ukoloni wa Somali, 1954-1960, Mwanahistoria Jama Mohamed anaandika:
Chama cha N.U.F. walifanya kampeni ya kurudi kwa maeneo yote huko Somalia na nje ya nchi. Kwa mfano, Machi 1955, ujumbe uliojumuisha Michael Mariano, Abokor Haji Farah na Abdi Dahir walikwenda Mogadisho ili kupata msaada na ushirikiano wa vikundi vya kitaifa nchini Somalia. Na mnamo Februari na Mei 1955 ujumbe mwingine uliojumuisha Masultani wawili wa jadi (Sultan Abdillahi Sultan Deria, na Sultan Abdulrahman Sultan Deria), na wanasiasa wawili wa wastani waliosoma Magharibi (Michael Mariano, Abdirahman Ali Mohamed Dubeh) alitembelea London na New York. Wakati wa ziara yao London, walikutana rasmi na kujadili suala hilo na Katibu wa Jimbo la Makoloni, Alan Lennox-Boyd. Walimwambia Lennox-Boyd kuhusu mikataba ya Anglo-Somali ya 1885. Chini ya makubaliano hayo, Michael Mariano alisema, Serikali ya Uingereza 'iliamua kamwe kuacha, kuuza, kuweka rehani au kutoa kazi yoyote, ila kwa Serikali ya Uingereza, sehemu yoyote ya eneo wanaloishi au kuwa chini ya udhibiti wao'. Lakini sasa watu wa Somalia 'wamesikia kwamba ardhi yao ilikuwa ikipewa Ethiopia chini ya Mkataba wa Anglo-Ethiopia wa 1897'. Mkataba huo, hata hivyo, ulikuwa "unapingana" na mikataba ya Anglo-Somali "ambayo ilichukua nafasi ya kwanza kwa wakati" juu ya Anglo ya 1897-
Mkataba wa Ethiopia. Serikali ya Uingereza 'ilizidi nguvu zake wakati ilimaliza Mkataba wa 1897 na ... Mkataba wa 1897 haukuwa wa lazima kwa makabila hayo.' Sultan Abdillahi pia ameongeza kuwa makubaliano ya 1954 yalikuwa "mshtuko mkubwa kwa watu wa Somalia" kwani walikuwa hawajaambiwa juu ya mazungumzo, na kwa kuwa Serikali ya Uingereza ilikuwa ikisimamia eneo hilo tangu 1941. Wajumbe waliomba, kama Sultan Abdulrahman alivyosema , kuahirishwa kwa utekelezaji wa makubaliano ya 'kuwapa wajumbe muda wa kutoa hoja zao' katika Bunge na katika mashirika ya kimataifa. [4]
Utata na Uhuru[hariri | hariri chanzo]
Ingawa mwishowe hawakufanikiwa katika harakati zao chama kilishinda mioyo na akili za watu wa kaskazini mwa Somalia katika harakati zao za kupata tena Haud. Abdillahi & SNL walijitahidi kujiandaa na uhuru na waliingiliana na majaribio ya Briteni kuongoza mchakato bila umoja. Kupitia kususia na kufanikisha kampeni SNL iliweza kupunguza idadi ya waliojitokeza ya uchaguzi kutoka 30,000 hadi 2,000. Mamlaka ya Uingereza walikuwa wakijaribu kufanya baraza jipya liwe na mengi yao na SNL ilidai baraza la Somalia 100% bila maafisa wa kikoloni. [5] mnamo 1959 Sultan Abdillahi alituma barua akisema alikuwa mwakilishi wa walio wengi huko Somaliland ya Briteni kwa mkutano wa wabunge wachanga katika Jimbo la "Trust of Somaliland", akiwataka kuwezesha umoja na kufanya kazi kwa uhuru wa pamoja ifikapo 1960. Aden Adde Raisi wa kwanza wa Somalia wa siku zijazo na Raisi wa sasa wa bunge wakati huo alimjibu Sultani.[6]
Marejeo[hariri | hariri chanzo]
- ↑ Chand, D.; Dikshit, N.; Sivaraj, N.; Gomashe, S.S.; Nizar, M.M. (2018-07-01). "Diversity assessment in Abelmoschus tuberculatus : A DIVA-GIS study". Journal of Environmental Biology 39 (4): 426–431. ISSN 0254-8704. doi:10.22438/jeb/39/4/mrn-546.
- ↑ "Somaliland and Somalis", British Somaliland (Routledge), 2013-12-04: 20–36, ISBN 978-1-315-87134-9, iliwekwa mnamo 2021-07-02
- ↑ Mohamed, J. (2002-11-01). "Imperial Policies and Nationalism in The Decolonization of Somaliland, 1954-1960". The English Historical Review 117 (474): 1177–1203. ISSN 0013-8266. doi:10.1093/ehr/117.474.1177.
- ↑ Mohamed, J. (2002-11-01). "Imperial Policies and Nationalism in The Decolonization of Somaliland, 1954-1960". The English Historical Review 117 (474): 1177–1203. ISSN 0013-8266. doi:10.1093/ehr/117.474.1177.
- ↑ Mohamed, J. (2002-11-01). "Imperial Policies and Nationalism in The Decolonization of Somaliland, 1954-1960". The English Historical Review 117 (474): 1177–1203. ISSN 0013-8266. doi:10.1093/ehr/117.474.1177.
- ↑ Mohamed, J. (2002-11-01). "Imperial Policies and Nationalism in The Decolonization of Somaliland, 1954-1960". The English Historical Review 117 (474): 1177–1203. ISSN 0013-8266. doi:10.1093/ehr/117.474.1177.
|
Makala hii kuhusu mambo ya kihistoria bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Abdillahi Deria kama enzi zake au matokeo yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |